Mal voor betonelementen eerste circulaire viaduct
Nederland gaat circulair – ook de bouw. Steeds meer en steeds vaker wordt ingezet op circulair bouwen met Rijkswaterstaat als grote opdrachtgever voorop. Zo is samen met Van Hattum en Blankevoort en Consolis Spanbeton het eerste circulaire viaduct van Nederland tot stand gekomen. Voor de productie van de betonelementen hiervan leverde Hendriks precon de mallen.
De afgelopen decennia heeft het economisch model in het teken gestaan van gebruiksgemak. Nemen, gebruiken en weggooien was het ‘motto’. Die economische benadering past niet meer. Er moet gewerkt worden zonder afval te produceren. Rijkswaterstaat wil daar in 2030 klaar voor zijn. Daartoe worden nu al tal van activiteiten ontplooit. Eén daarvan is de ontwikkeling van een circulair viaduct; een kunstwerk waarvan de delen na verloop van tijd herbruikbaar zijn. Kees Quartel van Consolis Spanbeton hierover: “Dat stelt echter wel bijzondere eisen; onder meer aan de levensduur van de betonelementen waaruit het is opgebouwd. Alhoewel viaducten voor een levensduur van 100 jaar worden gemaakt, blijken ze in de praktijk vaak na 30 tot 40 jaar te worden aangepast of gesloopt. De circulaire betonelementen krijgen daarentegen een levensduur van 200 jaar – voldoende om in totaal zo’n vijf keer te worden gebruikt.”
Betonnen elementen
De betonnen elementen van het circulaire viaduct kunnen op een andere locatie volledig en ongeschonden worden hergebruikt. Dat voorkomt afval en onnodig gebruik van nieuwe grondstoffen. De betonnen elementen worden vervaardigd door prefab-bouwer Consolis Spanbeton die daarbij handig gebruik gemaakt van twee mallen. De mallen werden speciaal voor deze toepassing ontwikkeld door Hendriks precon.
De betonelementen hebben alle dezelfde maat van 2,5 x 1,5 x 1 meter (l x b x h). “In de fabriek van Consolis Spanbeton worden de betonnen elementen in lengterichting met elkaar verbonden door middel van langsvoorspanning. Hiertoe zijn in de elementen holle ruimten voorzien waar de kabels doorheen worden getrokken”, licht de heer Quartel toe. “De elementen kunnen zo worden samengesteld tot liggers voor overspanningen van 15 tot 25 meter. De maatvoering van de elementen maakt daarbij verschillende overspanningen mogelijk.” Op de bouwlocatie worden de uit de elementen opgebouwde liggers weer samengevoegd tot een brugdek door middel van dwarsvoorspanning. De kabels worden daarbij door ronde sparingen in dwarsrichting aangebracht. De kabels voor de langs- en dwarsvoorspanning zijn omhuld met een materiaal dat bescherming biedt tegen corrosie.
Efficiënt produceren
Voor de efficiënte productie van de elementen ontwikkelde Hendriks precon twee mallen. “Als partner van Spanbeton is Hendriks precon in een vroeg stadium bij het project betrokken”, licht Kees Quartel toe.
“Voorafgaand zijn een Programma van Eisen en nauwkeurige specificaties voor de mal uitgewerkt. Deze zijn door Hendriks precon vertaald naar een bekistingsmal. De zijpanelen van de bekisting zijn hydraulisch roteerbaar en de koppanelen kunnen hydraulisch worden geopend en vervolgens worden uitgereden. De uitvoering is zodanig dat de blokken op de kopse kanten en zijkanten in elkaar grijpen. Hiertoe zijn op de mal tapse sparingvormers voorzien. De sparingen zorgen ervoor dat de betonelementen nauwkeurig op elkaar aansluiten voor opname van de verticale krachten. Consolis Spanbeton stelde strenge eisen aan de maatvastheid van de elementen. Per slot van rekening wil je ze op dezelfde manier en met identieke maatvoering ook weer bij een volgend project kunnen gebruiken.” Om die maatvastheid te garanderen, zijn de bekistingen na productie door Hendriks precon 3-dimensionaal ingemeten.
Naast betonblokken met sparingen kunnen met dezelfde bekistingsmal ook de eindelementen van de viaducten worden geproduceerd. Deze massieve blokken vormen de aansluiting op het landhoofd. In het circulaire viaduct zijn in totaal 40 betonelementen verwerkt, waarvan 30 holle en 10 massieve.